Coöperatie Laatste Wil blijft zoeken naar ‘de gedroomde dood’EuthanasiebeleidCoöperatie Laatste Wil, die het zelfdodingspoeder Middel X lanceerde, heeft een interim-bestuurder aangesteld. Hoe gaat die verder met de zoektocht naar het ideale laatste-wilmiddel? ‘Een meerderheid in Nederland is voor meer zelfbeschikking bij het levenseinde, maar wat doet de overheid? Niets.’HARO KRAAK
Toen Frans Copini in 2018 las dat het Openbaar Ministerie onderzocht of Coöperatie Laatste Wil (CLW) als criminele organisatie kon worden bestempeld, gaf dat de doorslag om lid te worden. ‘Ik dacht: dit is te gek voor woorden. Hier wil ik me voor gaan inzetten.’
Na vele jaren van rechtszaken is oud-politiecommissaris Copini (71) sinds zaterdag de interim-bestuurder van CLW. Op een rumoerige ledenvergadering in De Eenhoorn in Amersfoort trad zowel het bestuur als de raad van toezicht af. Aan Copini de taak om de weg voorwaarts te vinden.
‘Het was een Poolse landdag’, zegt Hans Peltenburg, een van de twaalf indieners van de motie die opriep tot het aftreden. Hij is tevens oprichter van Steungroep Dappere Burgers, die aan CLW is gelieerd maar nog iets activistischer is. ‘Iedereen is ontzettend betrokken en ziet dat we niet verder komen. Er is nood in de samenleving. Een meerderheid in Nederland is voor meer zelfbeschikking bij het levenseinde, maar wat doet de overheid? Niets.’
Aanleiding voor het aftreden was een kritisch advies van een ‘commissie van vijf wijzen’, onder leiding van psycholoog Wim van Dijk. De conclusies waren keihard: het bestuur, met voorzitter Rob van Doorn, had zich schuldig gemaakt aan belangenverstrengeling, het contact met de leden laten verwateren, en was verwikkeld geraakt in vele conflicten, intern en extern.
De coöperatie verkeert al jaren in zwaar weer. Sinds CLW in 2017 Middel X als zelfdodingsmiddel lanceerde, ligt de coöperatie onder een vergrootglas van justitie. Zeven leden en oud-bestuurders werden verdacht van het vormen van een criminele organisatie met als oogmerk hulp bij zelfdoding. Uiteindelijk kregen Tineke B. en oud-voorzitter Jos van Wijk voorwaardelijke celstraffen.
Tegelijkertijd groeide het debat over Middel X. Veroorzaakt het poeder wel een humane dood? Sterven met het zelfdodingspoeder kan gepaard gaan met heftige bijwerkingen, zoals trekkingen, hevige ademhaling en incontinentie. CLW blijft zoeken naar een beter laatste-wilmiddel.
Copini, met een lach: ‘Kijk, de coöperatie heeft de natuurlijke neiging om leeg te lopen.’
Peltenburg: ‘De gemiddelde leeftijd is hoog, ja.’
Copini: ‘Dus het is sowieso knap dat CLW nog boven de dertigduizend leden zit. Velen zijn zeer betrokken en willen graag actief zijn. Onder het vorige bestuur was het nauwelijks een coöperatie meer. De huiskamergesprekken werden gestaakt om de handel in Middel X te stoppen. Ook de vele werkgroepen die CLW had, waren niet meer actief. Het contact met de leden willen we nu weer gaan aanhalen. Het moet weer bruisend worden.’
Copini: ‘Het OM was inderdaad een angstgegner. Het vorige bestuur was bezorgd over het risico om zelf ook strafbaar beschouwd te worden. Als het bestuur de handel in Middel X niet aan banden zou leggen, zouden ze strafbaar zijn. Lees het vonnis van Jos van Wijk er maar op na.’
Copini: ‘We gaan heel duidelijk communiceren wat de bedoeling is van de gesprekken, namelijk het aanscherpen van je eigen gedachten over de autonome dood. Bijvoorbeeld: hoe ga ik het gesprek daarover aan met mijn kinderen?
‘Ik heb ook al een idee gelanceerd voor een CLW-kletspot, een pot met kaartjes waarop vragen staan als: wat is jouw gedroomde dood? Die bijeenkomsten gaan echt over praten met elkaar en informatie inwinnen.’
Copini: ‘Ja, maar er heerste toen een sfeer: hoe kunnen we het middel verspreiden? Iedereen is er best van geschrokken hoeveel weerstand daartegen is in de samenleving, na de jacht van het OM. Ik verwacht dat leden zich nu goed weten in te houden.’
Peltenburg: ‘Het zijn volwassen mensen, maar ook idealisten. Daar is het misgegaan.’
Copini: ‘Wij staan nog steeds achter het middel. Middel X is effectief en menselijk, mits goed gebruikt.
Peltenburg: ‘Het gaat om de juiste leefstijl de dagen voorafgaand aan inname, de juiste premedicatie en je moet het niet impulsief innemen in je eentje. Met de steungroep bieden wij buddy’s die bereid zijn erbij te zijn. De dood zal nooit zo zacht zijn als met euthanasie door een arts, er komt altijd strijd bij kijken.’
Copini: ‘Maar we stoppen niet bij Middel X. We blijven zoeken naar beschikbare middelen die buiten de sfeer van de medische wereld liggen, zodat het mogelijk wordt om autonoom te sterven. Daarom is de Sarco voor ons veelbelovend: de capsule van Exit International (non-profit organisatie die zich inzet voor het recht op een zelfverkozen dood, red.) waarin je vredig sterft door toevoer van stikstof. We werken samen met Exit en willen graag een proefproces rond de Sarco.’
‘Wij willen als coöperatie de Sarco laten 3D-printen en samen eigenaar zijn. Een bouwgroep van CLW assembleert het apparaat. Als iemand eraan toe is om de Sarco te gebruiken, dan kan dat. Dat valt niet onder hulp bij zelfdoding, omdat diegene dan een instrument gebruikt waarvan hij zelf deels eigenaar is. Zo zou het dus niet strafbaar zijn. Maar wij laten ons nog juridisch adviseren hierover.’
Peltenburg: ‘Helemaal niets.’ Copini: ‘In het regeerakkoord staat dat er op het front van euthanasie en wat daarmee samenhangt niets verandert. Maar we weten we ook dat er opeens verkiezingen kunnen komen als het kabinet valt. Daar willen wij klaar voor zijn.’
Heeft het ledental te lijden gehad onder de rumoerige tijden?Had het stoppen van die activiteiten ook te maken met de angst voor justitie?Hoe wilt u de huiskamergesprekken opstarten zonder de handel in Middel X weer te laten oplaaien?Dat was toch ook de bedoeling?Wat wordt de koers wat betreft Middel X?Hoe ziet u dat voor zich?Verwacht u momenteel nog iets van de politiek?
Neem contact met mij op
880-D