Algemeen:
Wanneer iemand komt te overlijden zullen de nabestaanden willen weten hoe het nu verder moet.
In de eerste plaats is het zaak om uit te vinden of de overledene een testament heeft gemaakt hetzij in Nederland hetzij in het buitenland mocht hij/zij daar woonachtig zijn.
In alle landen zal dit of via een Notaris of Advocaat nagetrokken kunnen worden bij de respectievelijke Centrale Testamenten Registers.
In zijn algemeenheid geldt dat voor Nederlanders dat het Nationalitietsbeginsel van toepassing is mits door erflater anders bepaald.
In het kader van een afwikkeling zal een Notaris verzocht worden om aan de hand van de bekende gegevens een verklaring van erfrecht af te geven.
Een verklaring van erfrecht is een verklaring van een notaris, waarin staat vermeld wie is overleden, wie op grond van de wet of een testament de erfgenamen zijn. Vaak wordt een dergelijke verklaring gevraagd door de bank of andere instellingen.
Ten behoeve van het opmaken van een verklaring van erfrecht zijn Notaris en in het buitenland Advocaat verplicht te informeren bij het Centraal Testamentenregister of de overledene een testament heeft gemaakt. Ook moeten zij bij het bevolkingsregister de personalia van de overledene en van de erfgenamen controleren.
Testament:
Indien het/een Centraal Testamentenregister aangeeft dat er een testament is gemaakt dan zal de Notaris daar de inhoud van bekend maken aan partijen. Een kopie van het testament wordt meestal verstrekt. treft u hierbij aan. De Notaris zal de inhoud van het testament (vaak in onbegrijpelijke taal) uitleggen.
Hij zal meestal ook bespreken wat de situatie is indien de overledene getrouwd was op huwelijkse voorwaarden of in gemeenschap van goederen.
Wettelijke gemeenschap van goederen
Indien 1 van de partners is overleden en het blijkt dat men in gemeenschap van goederen was gehuwd, bestaat de nalatenschap uit de helft van de gemeenschap van goederen. Mocht er sprake zijn van eigen vermogen van de overledene dan behoort dat vermogen geheel tot de nalatenschap. Van een eigen vermogen is sprake indien:
- De overledene heeft geërfd en in het testament van de betreffende overledene was bepaald dat de erfenis niet in een gemeenschap van goederen zou vallen, de uitsluitingsclausule. Ook als de erflater heeft geschonken onder toepassing van de uitsluitingsclausule, is er sprake van eigen vermogen.
Voor de bepaling van de omvang van de nalatenschap is het van belang na te gaan of de erflater goederen heeft geërfd of geschonken gekregen met de bepaling dat die goederen niet tot een gemeenschap van goederen zijn gaan behoren (uitsluitingsclausule).
Erfgenamen
Op grond van het testament en de wet heeft zal blijken wie de erfgenamen zijn en voor welk deel zij erven.
Langstlevende regeling, verdeling goederen
In het testament kan de overledene een zogenaamde ouderlijke boedelverdeling opnemen.
Deze verdeling heeft tot gevolg (kort samengevat) dat aan de langstlevende alle goederen van de
nalatenschap zijn toegedeeld, onder de verplichting alle schulden voor haar/zijn rekening te nemen.
De andere erfgenamen houden hun erfdeel tegoed in de vorm van een vordering (in geld) op de langstlevende.
De langstlevende krijgt dus een schuld aan de andere erfgenamen De vordering kan door de andere erfgenamen in beginsel pas opgeëist worden bij overlijden van de langstlevende.
Verder is deze vordering opeisbaar in de situaties zoals vaak nader in het testament omschreven. In het testament is wel of niet bepaald dat er een rente op de vordering wordt bijgeschreven. Deze rente is slechts samen met de vordering opeisbaar.
Erfbelasting
Binnen acht maanden na het overlijden moet een aangifte erfbelasting worden ingediend bij de belastingdienst, tenzij deze termijn wordt verlengd door de belastingdienst. Of er daadwerkelijk erfbelasting verschuldigd is, kan pas worden bepaald als de omvang van de nalatenschap bekend
is.
Als er erfbelasting verschuldigd is, dan is de langstlevende soms volgens het testament, ook verplicht de erfbelasting van de andere erfgenamen ook voor haar/zijn rekening te nemen.
Rentevergoeding
In het testament kan bepaald worden dat over Uw vordering een enkelvoudige rente (geen rente op rente) is verschuldigd. Net als de vordering zelf is ook de rente in beginsel niet opeisbaar gedurende het leven van de langstlevende. Het feit dat de langstlevende de verschuldigde rente niet direct hoeft te betalen wordt voor de berekening van de erfbelasting gezien als een voordeel voor langstlevende.
Om die reden zal haar/zijn verkrijging voor de erfbelasting verhoogd worden. Het niet direct uitbetalen van de rente aan andere erfgenamen wordt, voor de berekening van de erfbelasting, gezien als een nadeel voor andere erfgenamen.
Om die reden zal Uw verkrijging, voor de erfbelasting, verlaagd worden. Dit verhogen en verlagen hoeft per saldo niet nadelig te zijn. De vrijstelling voor de erfbelasting inzake de verkrijging door de langstlevende is namelijk veel groter dan die van u. Op dit moment zal er waarschijnlijk minder erfbelasting verschuldigd zijn.
Bij het overlijden van langstlevende komt de vordering van andere erfgenamen (inclusief de rente-aangroei) in mindering op de nalatenschap van langstlevende. Over deze vordering en deze rente hoeft u dan geen erfbelasting te betalen.
Vaststelling vorderingen van de kinderen
De omvang van de vordering van andere erfgenamen zal worden bepaald aan de hand van het saldo van de nalatenschap. In een bespreking met de Notaris zal de langstlevende mogelijk aangeven of hij/zij denkt of de nalatenschap positief of negatief is. Het exacte saldo zal echter nog vastgesteld moeten worden.
Langstlevende kan de Notaris van zijn/haar keuze opdracht gegeven een notariële akte te laten opstellen waarin het saldo van de nalatenschap en de vordering van andere erfgenamen worden vastgesteld. Hiermee wordt ook in de toekomst iedere discussie over de omvang van de vordering voorkomen. Met name zal dit belangrijk zijn op het moment wanneer de langslevende komt te overlijden.
Over Uw vordering, met de daar over gegroeide rente, hoeft op dat moment immers door u geen erfbelasting meer betaald te worden.
Beschikkingsbevoegdheid
Door het overlijden is de nalatenschap verdeeld en heeft de langslevende alle bezittingen en schulden verkregen. Er van uitgaande dat u de nalatenschap zuiver aanvaard houdt dit in dat de langslevende volledig beschikkingsbevoegd is en alle goederen kan verkopen en in eigendom kan overdragen.
Daarvoor heeft zij geen toestemming of medewerking van u nodig. De langslevende is niet verplicht het vermogen in stand te houden, ook al betekent dit dat u bij haar overlijden Uw erfdeel (vordering) niet meer (volledig) kunt krijgen.
Tegen deze verdeling van de nalatenschap kunt u zich niet met een beroep op Uw legitieme portie (wettelijk erfdeel) verzetten.
Mogelijkheid tot afwijken van het testament
Soms biedt een testament de langslevende de mogelijkheid om van de toedeling van alle goederen aan langslevende geheel of gedeeltelijk af te wijken. Daarmee zijn de betreffende goederen gemeenschappelijk eigendom van de langslevende en andere erfgenamen en moet in goed overleg worden bepaald hoe de nalatenschap wordt afgewikkeld.
Redenen om van dit recht tot afwijking gebruik te maken kunnen zijn dat de langslevende geen behoefte heeft om alle goederen in eigendom te verkrijgen (gelet op haar eigen vermogen en/of behoefte), of dat één of meer vermogensbestandsdelen op naam van (een van) u moet worden gesteld. Verder kan belastingbesparing een reden zijn om dit ongedaan te maken.
Voor de goede orde wijs ik u erop dat de afwijking van de ouderlijke boedelverdeling ook gevolgen
heeft voor de inkomstenbelasting. Als men een vordering krijgt op grond van de ouderlijke boedelverdeling is deze vordering niet belast in box 3 voor de inkomstenbelasting. Als de ouderlijke boedelverdeling ongedaan gemaakt wordt, wordt de vordering voor de inkomstenbelasting gezien als ‘bezit’ in box 3. Eenvoudig gezegd heeft dit tot gevolg dat u jaarlijks
1, 2% van de waarde van Uw erfdeel als (inkomsten)belasting moet betalen. Tegenover deze ‘bijtelling’ bij u staat dat de schuld die de langstlevende aan u heeft, voor de inkomstenbelasting bij hem/haar wordt gezien als ‘schuld’ in box 3. Deze schuld mag zij compenseren met haar andere bezittingen in box 3. Dit kan bij haar leiden tot lagere (inkomsten)belasting.
Keuze van erfgenamen
Erfgenamen hebben de keuze om:
-
de nalatenschap zuiver te aanvaarden,
-
beneficiair te aanvaarden
-
of te verwerpen.
Ad. 1 Men heeft de mogelijkheid de nalatenschap zuiver te aanvaarden. Een erfgenaam die zuiver aanvaardt is met het eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap, ook als er meer schulden dan bezittingen zijn.
Ad. 2 Men heeft de mogelijkheid om de nalatenschap beneficiair te aanvaarden. Dit betekent dat men niet aansprakelijk is voor een negatief saldo van de nalatenschap.
De nalatenschap moet bij beneficiaire aanvaarding volgens de formele regels uit de wet met betrokkenheid van de rechter worden afgewikkeld.
Ad. 3 Men heeft de mogelijkheid om de nalatenschap te verwerpen. U wilt dan geen erfgenaam zijn. Er dient dan een verklaring bij de rechtbank ingediend te worden. Gezien de uitkomst van de bespreking met Uw moeder, ben ik er van uit gegaan dat u de nalatenschap zuiver wenst te aanvaarden. Mocht dit niet juist zijn, dan verneem ik het graag van u.
Bij de voor beneficiaire aanvaarding dan wel verwerping vereiste formaliteiten kan een Notaris U behulpzaam zijn.
Als men akkoord gaat met de inhoud en zuiver aanvaard zal de Notaris U vragen een verklaring te ondertekenen. Bij die gelegenheid is een geldig legitimatiebewijs (bij voorkeur: paspoort of identiteitskaart) vereist?
Is men niet in de gelegenheid de verklaring op het kantoor van Uw Notaris te ondertekenen, dan kan dit ook op een notariskantoor bij u in de buurt. U dient Uw handtekening dan te laten legaliseren.
Neem contact met mij op
082-D
